En esta ocasión presentamos una muestra de poemas del recién publicado libro Hermanos del polvo: 6 poetas búlgaros contemporáneos editado por editorial La Tortuga Búlgara en 2021. Los poemas han sido traducidos del búlgaro al español por el poeta Marco Vidal González y Katya Gérova. Los autores que conforma esta muestra son Ani Ílkov, Kiril Vassilev, Vladimir Sabourín, Zlatomir Zlatánov, Ventsislav Arnaoudov, Valeri Vergílov.
Ani Ílkov (1957) es profesor de literatura y escritura creativa en la Universidad de Sofía. Ha sido profesor visitante en University College en Londres y en la Universidad de Nueva Delhi. Es autor de diez libros de poesía, uno de periodismo y dos de prosa científica. Algunos de sus títulos publicados son: El manantial de los feo-guapos (1994), Preparándose para abandonar el corazón (2015), El secuestro de Bulgaria. Panfletos políticos (2014), El genio imposible. Un libro sobre Konstantin Pavlov (2010), entre otros.
Слово без думи
Не искам никакъв език, не искам думи;
каква свещена разлика между човек и влюбен,
една красива стъпка като фрагмент от танц,
уста, зашита с миди в сребристорозов гланц.
Спокойно изживяване, надвечерни решения,
ръка с ръката сплавена, изчезващи съмнения…
Като води и камъни, като възход и падане
води ме, както казахме, без думи, без отлагане.
Напред, след туй наникъде (сред чуждото хихикане)
сами като поникнали под знаците химически
на въздух и на дъжд – монаси жънат ръж,
съблечени до кръста. А ние с теб разпръснати
жужим околовръст. Без думи сме –
разпънати на черния им кръст,
без дрехи като тях – съблечени до кръста.
Но още из полето сред жабешкото скерцо,
като че под сърцето ми – жънат единоверците,
но още в тази библия на кръглото пространство
черниците изписват безсмъртните си страници
и още някой мисли, че може да възкръсне
и търпеливо чака живота да му втръсне…
Докато ти си тук,
докато ти си тука,
небето те затиска със синята си лупа.
И слънцето те грее с очи превъзпалени,
а ти си влюбен в някого,
но кой,
къде,
къде е?
Discurso sin palabras
No quiero lengua alguna, no quiero palabras;
qué sagrada diferencia entre hombre y enamorado,
un bello paso tal como fragmento de un baile, una boca,
cosida con conchas de un brillo rosa y plateado.
Tranquila experiencia, decisiones al atardecer,
mano con mano fusionadas, dudas que se fugan…
Como agua y piedras, como auge y caída
llévame, tal como dijimos, sin palabras, sin demora.
Adelante, después a ninguna parte (entre risitas ajenas)
tan solos como brotes bajo químicas señales
del aire y de la lluvia: unos monjes cosechan centeno,
desnudos hasta la cintura. Y nosotros esparcidos
cuchicheamos alrededor. Estamos sin palabras
crucificados en su negra cruz,
sin ropa como ellos: desnudos hasta la cintura.
Pero aún por el campo, entre el croar de las ranas, como si
estuvieran debajo de mi corazón: cosechan los correligionarios,
pero aún en esta biblia del espacio circular
las zarzamoras escriben sus páginas inmortales
y aún hay quien piensa que puede resucitar
e impacientemente espera que de la vida se harte…
Mientras estás aquí,
mientras aquí estás tú,
el cielo te aprieta con su lupa azul.
Y el sol te ilumina con ojos inflamados,
y tú estás enamorado de alguien,
pero quién,
dónde,
¿dónde está?
Kiril Vassilev (1971) es un poeta y crítico de arte búlgaro. Es autor de los poemarios Tres poemas (2004), Las hojas ausentes (2010) y Provincias (2015). Sus poemas, traducciones y textos de crítica literaria han sido publicados en las revistas GRANTA, Sezon, Altera, Stranitsa, Literaturen Vestnik, Nueva Poesía Social, entre otros. Entre los años 2016 y 2019 dirige la columna sobre arte en el periódico Кultura. Su labor ha sido premiada en diferentes ocasiones. Egresado de la Universidad de Sofía, es doctor en Teoría e Historia de la Cultura. Ha trabajado como maestro, periodista, librero y conservador de museo. Actualmente enseña Historia de la Cultura Moderna en la Universidad de Sofía
Домашно
Ден след като видях
как светът бухва като хляб
и невидима ръка го чупи и раздава
вървя бавно по алеята в парка
сред боровете заглъхващи в мрака
знам че не мога да им помогна
само спирам за миг и кимвам с глава
всеки сам се прибира у дома
да се учи как се умира
Hogareño
Un día después de ver
cómo el mundo se fermenta como el pan
y cómo una mano invisible lo rompe y lo reparte
voy andando lentamente por la arboleda del parque
entre pinos desvaneciéndose en lo oscuro
sé que no puedo ayudarles
solamente me detengo un instante y les asiento
cada uno vuelve solo a casa
para aprender cómo se muere
Vladimir Sabourín es un poeta y traductor búlgaro de origen cubano, autor del Manifiesto de la Nueva Poesía Social y fundador de la revista Нова социална поезия (Nueva Poesía Social). Ha traducido a Bertolt Brecht, Arquíloco, Roberto Bolaño y Álvaro de Campos (Fernando Pessoa) al búlgaro, entre otros.
Amor de lonh или любовта отдалече
В зората на любовната поезия
А всяка истинска поезия е любовна
Трубадурите измислили така наречената
Любов отдалече
Тя била отдалече
Не заради кръстоносните походи
Не заради липсата на вайбър и скайп
Не заради липсата на гърли на клик разстояние
Тя била отдалече защото девата е далече
Защото богът любов е далече
Защото съвършенството е далече
Днес ще се срещнем за първи път
Любов моя
Amor de lonh o el amor desde lejos
En los albores de la poesía de amor
Y toda poesía de verdad es de amor
Los trovadores inventaron el llamado
Amor desde lejos
Ha sido desde lejos
No por las cruzadas
No por la ausencia de whatsapp y skype
No por la ausencia de chicas a un click de distancia
Ha sido desde lejos porque la virgen está lejos
Porque el dios llamado amor está lejos
Porque la perfección está lejos
Hoy vamos a encontrarnos por primera vez
Amor mío
Zlatomir Zlatánov nace en 1953. Estudia Periodismo en la Universidad de Sofía San Clemente de Óhrid. Es autor de más de quince libros de poesía, prosa y ensayo, entre los que cabe destacar La entrada al desierto, Playas nocturnas, En la isla de los coprófilos, El japonés y la corriente y Más allá del trauma y la revolución. Zlatomir Zlatánov, según el profesor Svetlozar Ígov, «no es solo uno de los nombres más importantes en la literatura búlgara en las dos últimas décadas del siglo XX y comienzos del XXI, sino que como poeta, prosista y ensayista expresa de forma más representativa el giro moderno de su desarrollo»
Лесбийки
Телата им са пиерийски рози
и с римската твърдост излетият гръбнак.
Внимателно часа избират за метаморфози,
мъжът сега е смъртният им враг.
Четат от книгата за древни извращения
и променени състояния на любовта.
И редки фрески на подводните растения
са ласките, наподобили свършек на света.
Това ли е инструменталното сношение?
Танцува в пещери от вход на вход
с езиците на степни плъхове в брожение
хтоническият отказ от живот.
Тук няма място за сократически кошмари,
за парадигмите на секса подобрен,
афродизиаците и историческите лаври
на еротично-дискурсивния обмен.
Виж как дъждът набъбва в морна влага
и сластно се изливат делта и лиман.
И още по-надолу, там, където Хтонос стяга
невидимия Бог, невъплътен, неназован.
Догръцки период, нататък е неясен
сепващият подтик към сляпо тъждество.
Светът би трябвало да спре, нераснещ
и неопасан между бедрата с бичи ствол.
Телата оплетени са в плагиатски почерк
и цялото оглежда се във всяка своя част.
И вечна пролет е оргазменият посев,
подобното подобия множи без власт.
Повърхността е винаги по-сложна,
а долу от кимерийски мрак по-чер
бушува Ерос в най-прозрачната си кожа
достойна за пръсти на евнух.
Или на Бодлер.
Lesbianas
Sus cuerpos son rosas de pieria
y la dureza romana la espalda esculpida.
Eligen con cuidado hora para la metamorfosis,
entonces el hombre es su sumo enemigo.
Leen el libro de antiguas perversiones
y estados amorosos alterados. Y frescos insólitos
de plantas submarinas son sus caricias,
aquellas que recuerdan al fin del mundo.
¿Es acaso esto la cópula instrumental?
En cuevas bailando de entrada a entrada
con lenguas de ratas esteparias en conmoción
su rechazo ctónico vital.
Aquí no hay lugar para angustias socráticas
ni para paradigmas del sexo mejorado:
de los afrodisíacos y los laureles históricos
del intercambio erótico-discursivo.
Mira cómo la lluvia se hincha en la densa humedad
y lascivamente se vierten delta y limán.
Y más abajo, allá, donde Ctonos agarra
al Dios invisible, no encarnado, no llamado.
Un incierto impulso sobrecogedor a ciegas
hacia la semejanza del periodo pregriego.
El mundo debería detenerse, dejar de crecer
y no ser ceñido por palos de toro entre muslos.
Los cuerpos enredados están en un plagio
y todo se refleja en cada una de sus partes.
Eterna primavera es la siembra orgásmica,
la semejanza se multiplica sin autoridad.
La superficie es siempre más compleja
y abajo, más negro que la noche cimeria,
se desata Eros en su piel más transparente,
digna de dedos de eunuco.
O de Baudelaire.
Ventsislav Arnaoudov nace el 1966 en la ciudad de Yambol. Estudió Filología Búlgara en la Universidad de Sofía y fue becario en la Central European University. Profesor de Teoría de la Literatura y Semiótica en las universidades San Clemente de Ohrid de Sofía y en la New Bulgarian University. Sus trabajos son en los campos de la Teoría de la Literatura, la Filosofía, la Animación y la Educación. Autor y coautor de manuales de literatura búlgara. Redactor en las revistas Ay, María, Kant y Nueva Poesía Social. Diseñador gráfico de las portadas de distintos libros de poesía, así como de ediciones de la revista Nueva Poesía Social.
давам ти череша
докато стават червени устните ти
давам ти череша
докато пее името ми в утробата ти
давам ти череша
докато слагаш монета под езика ми
докато бреговете удряме с гласовете си
и сокът става на вино
и пораства дърво от стъпалата ми
и небето се стоварва в клоните му
после
когато дланите ти се отпуснат
пълни с пепелта на цветовете
дай ми череша
te doy una cereza
mientras tus labios rojos se vuelven
te doy una cereza
mientras canta mi nombre en tu vientre
te doy una cereza
mientras pones una moneda bajo mi lengua
mientras las orillas golpeamos con nuestras voces
y el jugo se hace vino
y crece un árbol de mis pasos
y el cielo se desploma en sus ramas
después
cuando las palmas de tus manos se dejen caer
llenas de la ceniza de las flores
dame una cereza
Valeri Vergílov: Nací en el pueblo de Archar, en el Danubio. Hace muchos años. En ese momento, los barcos fluviales Georgi Dimitrov y Dimitar Blagoev todavía cruzaban el Danubio en sus viajes regulares de pasajeros entre Vidin y Ruse. Crecí en Sofía, en la provincia de Vidin y en Vidin mismo, donde estudié en la primera promoción del instituto bilingüe inglés. Mi «carrera» profesional me llevó al periodismo. Trabajé en la Radio Nacional Búlgara y, después de huir de Bulgaria en 1984, en la BBC. He vivido en Londres desde entonces. Después de dejar la radio y de que las ilusiones de que el mundo se volvería más brillante después del colapso del comunismo me abandonaran, tuve más tiempo para volver a mis primeros amores: la poesía y la escritura. Allí y en las amistades busco refugio. Y el sentido de la vida.
Човечество/2
Вървим защото сме тръгнали, казах,
по инерция, а понявга дори и стремглаво,
но дали вървим с цел или напразно
и кой демон, кой бог така повелява?
Вървяха египтяни, гърци и скити,
на този бряг хети, на другия маи,
племената от север към юга се скитаха,
медиевални монаси се шляеха.
Вървяха предците, разбулваха тайни,
разговаряха с бога, обладаха природата,
пред човека се разгръщаха нови сияния
и душата му раждаше дързост и пориви.
И ето, натрупали толкова много
вървим и сякаш а-ха да стигнем,
но може, вървейки, да паднем в гроба
без окото на Господ да мигне.
Humanidad/2
Vamos andando pues ya hemos empezado, dije,
por inercia, pero a veces también impulsivamente,
pero si vamos con un propósito o si vamos en vano,
y ¿qué demonio, qué dios de hacerlo nos lo ha ordenado?
Andaban egiptos, griegos y escitas
por esta orilla hititas, en la otra mayas,
las tribus del norte hacia el sur marchaban,
monjes medievales vagaban.
Andaban los antepasados, desvelaban secretos,
hablaban con dios, la naturaleza la dominaron,
ante el hombre se revelaba un nuevo esplendor
y su alma creaba audacia e ímpetu.
Míranos, habiendo acumulado tanto,
vamos andando, a punto de llegar,
pero puede que andando caigamos en la tumba,
sin que ni siquiera Dios mismo se inmute.
