Presentamos, en versión de Vasil Pasenka, algunos textos de la poeta, crítica y dramaturga bielorrusa Volha Hapeyeva (Minsk, 1982). Desde la lingüística y la filosofía, ha construido una obra que destaca por su pragmatismo. Actualmente es una de las figuras de la poesía de su país. Recientemente fue invitada a Struga Poetry Evenings, el festival de poesía más antiguo de Europa.
прачнуўшыся раніцай спрабуеш мяне ўзгадаць
як падзабытае граматычнае правіла
памятаеш што нешта было і шкада
але што і якое там кіраванне
пасля мяне ў галаве
застаюцца няправільныя канчаткі
парушаны націск
і з’ехала вымаўленне
як і натхненне ў мяне
паўтараць у кожным лісце
што я не з вялікай
al despertarte por la mañana tratas de recordarme
como una regla gramatical semiolvidada
recuerdas que hubo algo y te da lástima
pero qué era y qué régimen tenía
después de mí en la cabeza
quedan solo las terminaciones incorrectas
acento erróneo
y se ha ido la pronunciación
igual que mi inspiración
para repetir en cada carta
que no me escribo con mayúscula
нібы я наўмысна імкнуся да адзіноты
маё каханне шчанё пад дажджом скуголіць
бо страшна малому адному
на вуліцы цёмнай і змрочнай
пранікнуся жалем і вынесу кашы ды костак
адчую правіну што ў дом яго не пускаюць
а я і зрабіць нічога не ў сілах…вуха вангога
таму што ў небе якія там арыенціры
далёка ў небе гэта як калі вельмі глыбока там пад вадою
і вусцішна – бо без межаў
і вольна – таму што без краю
морквавы парасон, але яго прыбіраюць
і я не ведаю наколькі птушкам істотны колер
дамы вядома ж болей трываюць
але здараецца што і іх зносяць
жоўтае неяк занадта часта злучаюць з сінім
сланечнікаў я аднак не бачыла ў гэтым годзе
адценне туркусу цяпер у мяне ў пашане
і як ніколі раней цяжка набыць сукенку
чорную
хоць ведаю восенню або зімою ўжо пашкадую
радзімак на целе становіцца болей што гэта значыць
аказваецца я люблю не толькі белыя кухні
мятлушку што замінае спаць прасцей прышлёпнуць буклетам
чым бегчы за шклянкай накрываць яе і прасунуўшы аркуш паперы
несці да форткі каб выпусціць так складана
жыццё ратаваць кожнай асобнай мятлушцы
рукі мае ў крыві
будысткай не стаць мне
цярпенне цярплівасць цярпенне
цярплівасць цярпенне цярплівасць
parece que a sabiendas intento estar sola
mi amor aúlla como un perrito bajo la lluvia
tal vez tenga miedo pequeñito
de quedarse solo en la calle oscura y sombría
conmovida por la compasión le traigo papilla y huesos
sintiendo que no le dejen entrar en casa
y no puedo echarle una mano… la oreja de van gogh
en el cielo son inútiles los hitos
muy lejos en el cielo es lo mismo que muy profundo en el agua
y da miedo porque no hay límites
y se esta muy libre porque no hay fronteras
el toldo de color zanahoria pero lo quitan
y no sé si a los pájaros les importan los colores
es bien sabido que las casas son más duraderas
pero parece que las tiran también
lo amarillo combinan con demasiada frecuencia con lo azul
aunque no he visto un girasol este año
prefiero el matiz de turquesa últimamente
y como nunca antes es difícil comprar un vestido
negro
aunque estoy segura de arrepentirme en el otoño
salen más lunares en el cuerpo qué podría significar esto
resulta que me gustan cocinas no sólo de color blanco
es más fácil aplastar un insecto que molesta dormir con un folleto
que ir corriendo por el vaso taparlo y al meter una hoja de papel
llevarlo a la ventanilla para meterlo en libertad es tan difícil
salvar la vida de cada insecto
su sangre está en mis manos
nunca podré llegar a ser una budista
paciencia tolerancia paciencia
tolerancia paciencia tolerancia
мая дысцыпліна
не церпіць раскладаў,
занатовак у штотыднёвіках
выведзеных ахайным почыркам.
мая дысцыпліна – непаслухмянае пёрка,
што парушае статычнасць кадру
і нярвуе фатографа застылага дзесь на палатне батычэлі
светлагаловым анёлам
хоць можна думаць у кірунку ветру
і раўніва руйнаваць сабе падобных.
мая дысцыпліна не прасуе кашуляў,
любіць паспаць і часта запозна
з’яўляецца на сустрэчы,
а потым перажывае праз гэта і вінаваціць мяне.
я б сказала ёй што асуджэнне – кавалер ненадзейны
і прапанавала б чакаць на антона або цыкламену
кажуць гэта рэальныя людзі і з імі можна мець справы
але я маўчу
бо мая дысцыпліна зусім не прымае парадаў
у горадзе сонца яна пачуваецца пераможцай
а я – зніклай без вестак
і толькі ў некаторых мясцінах
мы адпускаем адна адну
і спакойна п’ем каву або віно а 12 дня
робячы выгляд, што
незнаёмыя.
mi disciplina
no aguanta horarios
ni notas en las agendas
escritas con letra meticulosa.
mi disciplina es una pluma indócil
que rompe la estática de una imagen
sacando de quicio al fotógrafo petrificado en un rincón del lienzo de boticelli
como un ángel rubio
aunque se puede pensar en dirección del viento
destrozando celosamente al prójimo.
mi disciplina no plancha camisas,
es dormilona
y a menudo llega tarde a las citas
y después sufre por eso acusándome a mí.
le diría que el rencor es un galán poco fiable
y le propondría esperar a antón o ciklamena
dicen por ahí que son personas reales y buenos mozos
pero callo
porque mi disciplina no admite consejos en absoluto
se siente victoriosa en la ciudad del sol
y yo como una desaparecida
y sólo en ciertos lugares
nos dejamos libre una a otra
tomamos café o vino tranquilamente al mediodía
fingiéndonos que no conocemos una a otra.
верыць у цуд на каляды – ужо непрыстойна
не таму што дарослая
а таму што за кожным цудам стаіць чыясьці вялікая праца
і неяк няёмка і сорамна хацець каб нехта рабіў штось за цябе
толькі праз тое што захацелася цуда
таму гэтым годам я палічыла што цуда не будзе
і яго не было
і хтось можа нарэшце напаткаў патрэбнага чалавека
ці супакоіўся ці проста займеў выходны
вярнуўшыся з катаржнай працы кахаць калі ўжо не кахаеш
мноства паштовак не выратоўвае
як не ляпі іх гарчычнікамі на цела
яно ніяк не даўмее чаму яго болей не абдымаюць
і як яму патлумачыць гэту адсутнасць?
губляюся
а яно плача
не разумеючы як слова
магло забраць цябе ад мяне
у рэцыдыўнай надзеі цісну клавішу home
але не трапляю дадому
creer en los milagros navideños ya es indiscreto
y eso no es por ser adulta
sino porque detrás de cada maravilla está un gran trabajo ajeno
y te sientes incómoda y te da vergüenza desear que alguien haga algo por ti
tan solo porque quieres un milagro
por eso este año yo he decidido que no habrá milagros
y no los ha habido
tal vez alguien haya encontrado a un hombre necesario
o se haya puesto tranquilo o simplemente haya tenido un día libre
al regresar del trabajo agotador de querer cuando ya no quieres
un montón de tarjetas postales no da alivio
por mucho que uno se las pegue en vez de tiritas
el cuerpo no entiende por qué ya no lo abrazan
¿y cómo le explico esta ausencia?
me pierdo
y el cuerpo sigue llorando
sin entender cómo una palabra
ha podido llevarte de mí
en una esperanza recurrente pulso el botón home
pero no llego a casa
там дзе сёння выпадзе снег
не будзе мяне
там дзе маўчанне ёсць спробай прызнання
намераў чужых не разабраць
і можна доўга глядзець на адбітак у шкле
уяўляючы кароткую стрыжку
заместа сваіх даўгіх валасоў
але так і не ўзяцца нажніцаў
так я і еду туды дзе нараджаецца снег
кожны дзень
хаваючы недасканаласць быцця
гэты снег ‒ гуманіст
ён нікому нічога не абяцаў
ён проста быў
нараджаўся і паміраў
ён мог зацярушыць дзе заўгодна
ў арменіі ці кактэбелі
наваліцца ўсім цяжарам прымусовасці
і гэтак жа хутка раставаць
перадаўшы золкасць як эстафету
каб пасля здзіўляцца чаму маю такія халодныя рукі і
пяткі
і спрабаваць адхукаць пальцы
у бессэнсоўнасці такога занятку
я і мой снег будзем бавіць гадзіны ў ложку
так і не здолеўшы прызнацца
адно аднаму
ў сваёй адзіноце
allí donde la nieve caerá hoy
no estaré
allí donde el silencio es un intento de confesión
es imposible poner en claro las intenciones ajenas
y se puede contemplar largo rato el reflejo en el cristal
imaginándome con un peinado corto
en vez de mi pelo largo
pero aquí no hay tijeras
así voy allá donde nace la nieve
cada día
ocultando lo imperfecto de la existencia
esta nieve es humanista
nunca prometía nada a nadie
ella simplemente era
nacía y moría
podía espolvorear cualquier sitio
en armenia o en koktebel
descendiendo con toda la gravedad de compulsión
y derritiéndose con la misma rapidez
al pasar el frío como el relevo
para asombrarse después de que mis manos y talones estén
tan helados
y tratar de calentar con el aliento los dedos
en la inutilidad de esta ocupación
mi nieve y yo pasaremos horas enteras en la cama
sin poder confesar
una a otra
nuestra soledad
прачынаюся па чужым будзільніку
перапісваю чужыя тэксты
думаю пра чужых нябожчыкаў
сустракаюся з чужымі сябрамі
размаўляю на чужых мовах
фатаграфуюся з чужымі дзецьмі
пешчу чужых катоў
жыву ў нічыйных пакоях
чытаю нічыйныя кніжкі
ем нічыйным відэльцам
рэжу нічыйным нажом
сплю пад нічыйнымі коўдрамі
так я вучуся быць госцяй
у гэтым чужым і нічыйным свеце
і калі мяне потым папросяць
я нарэшце сваёю памру смерцю
me despierto al son del despertador ajeno
reescribo los textos ajenos
pienso en los muertos ajenos
encuentro con los amigos ajenos
hablo los idiomas ajenos
me saco fotos con los niños ajenos
acaricio los gatos ajenos
vivo en los cuartos de nadie
leo libros de nadie
como con el tenedor de nadie
corto con el cuchillo de nadie
duermo bajo las colchas de nadie
así me aprendo a ser huésped
en este mundo ajeno y de nadie
y después cuando me lo pidan
por fin moriré mi propia muerte
маналёг адной кніжкі
ты паставіў мяне кудысьці далёка ў шафу
паміж іншымі шмальцаванымі кніжкамі
каб я ведала сваё сапраўднае месца
і не рабіла тут зь сябе
прынцэсу
я расплюшчваю вочы і бачу
што мне стала цесна
недзе далёка ў шафе
сярод іншых таўстацелых кніжак
я чакаю дотыку тваіх пальцаў
таму што чытач гэта такі бог
ён выбірае з кім правядзе сёньня ноч
пашчасьціла нарадзіцца прыгожай – можаш стаць любай
ці нават настольнай
а не – прастаіш і пакрыесься пылам стагодзьдзяў
такі незайздросны лёс кніжны
цябе выбіраюць і набываюць потым мяняюць на іншыя
ці проста калекцыянуюць
але гэта нармальна таму што ты – рэч
і як кожная добрая рэч мусіш годна служыць:
забаўляць, адукоўваць, выхоўваць дзяцей ці гатаваць смачныя стравы
у адваротным выпадку
зьнясуць цябе ў макулатуру
ці растопяць крый божа печку
здадуць у бібліятэку і зробісься ты тады
публічнаю кніжкай бяз дому
якую бяруць на тэрмін за грошы
а потым вяртаюць ці недзе губляюць
у месцах грамадзкіх
такі небясьпечны лёс кніжны
але гэта нармальна таму што ты – рэч
таму што ты – слова
зь няправільным граматычным родам
monólogo de un libro
me has puesto muy lejos en el estante
entre otros libros desgastados
para que yo sepa mi lugar verdadero
y no me hacía
la princesa
abro los ojos y veo
que se está muy estrecho aquí
tan lejos en le estante
entre otros libros de cuerpos gruesos
espero el toque de tus dedos
porque el lector es un dios
que escoge con quien pasar esta noche
si tienes suerte de ser bonito puedes llegar a ser un libro favorito
o incluso un libro de cabecera
si no pues permanecerás abandonado y cubierto de polvo de siglos
así es el poco envidiable destino de un libro
te escogen y compran te cambian por otro
o simplemente coleccionan
pero es normal porque eres una cosa
y como cada cosa buena debes servir bien
distrayendo, enseñando, educando a los niños o preparando platos ricos
en otro caso
te van a reciclar
o dios te libre quemarán en la estufa
o te llevarán a la biblioteca y entonces te convertirás en
un libro público sin casa
el que toman por dinero a plazo
y después te entregarán o te perderán
en algún lugar público
es peligroso el destino de un libro
pero es normal porque eres una cosa
porque eres una palabra de género gramatical incorrecta
калі ты дрэва
а вецер сышоў ад цябе
стаяць нерухома можна стагодзьдзямі
і што табе птушкі зь іх звонкімі песьнямі лета
калі ты
дрэва
ад якога сышоў вецер
si eres un árbol
abandonado por el viento
se puede permanecer inmóvil a lo largo de siglos
y no te importan los pájaros con sus sonoras canciones de verano
si eres
un árbol
abandonado por el viento
забывалася на ўсіх астатніх што ў мяне былі
на тое што трэба дыхаць і есьці
што я не яны
і іншым пачуцьцям належу
І толькі калі імёны іх блытацца пачыналі
я адчыняла
краны з вадою
вокны наросхрыст
слоўнікі
файлы з докаўскім пашырэньнем
нават званіла ў амбасады
каб толькі пачуць што ўсё па-ранейшаму і ўсё на сваіх месцах
У нашых стасунках не было разуменьня пра вочы
толькі слых толькі форма
дотык і постаць вага рытм і рухі
націскаў жорсткія пацалункі тонаў абдымкі
ды інтанацыі танцы на самотнай пляцоўцы вакзалаў
з якіх яны ад’язджалі на шчацэ маёй пакідаючы памадныя петлі
доўга будзе за рот мой трымацца ўсьмешка
напэўна так адчувае сябе блазан калі гледачы разышліся
часам няпроста паверыць што вецер – усяго толькі розніца ціскаў
часам словазлучэньне больш чым проста зучэньне двух словаў
estudiaba sus cuerpos con labios
olvidándome de los demás que tenía
de que había que respirar y comer
de que yo no era ellos
y pertenecía a otros sentimientos
y sólo cuando sus nombres empezaban a confundirse
yo abría
los grifos de agua
y las ventanas de par en par
los diccionarios
los archivos con la extensión doc
incluso llamaba a las embajadas
solamente para oír que todo era como antes y cada cosa estaba en su sitio
en nuestras relaciones no había entendimiento sobre los ojos
sólo el oído y la forma
el tacto y la postura el peso el ritmo
los besos crueles de los acentos y los abrazos de los tonos
y danzas de entonación en las plazas de estaciones
de los que ellos partían dejando en mi mejilla trazas de barra de labios
la sonrisa estará agarrada a mi boca mucho tiempo
tal vez se sienta así un payaso cuando ya se han ido los espectadores
a veces es difícil creer que el viento es nada más que la diferencia de tensiones
a veces una locución es más que una simple combinación de dos palabras
