Presentamos, en versión de Micaela van Muylem, un poema de Charlotte van den Broeck (Turnhout, Bélgica, 1991). Estudió literatura inglesa y alemana y luego se formó en “artes de la palabra” en el Conservatorio Real de Amberes. Como poeta y performer ha actuado en diversos festivales y eventos literarios y obtuvo numerosos premios en Bélgica y Europa. En 2015 publicó su primer libro de poemas Kameleon y, en 2017, Nachtroer. Tanto su poesía como su libro de ensayos Waagstukken (2019) han sido traducidos a varias lenguas. Micaela van Muylem (Córdoba, Argentina 1979). Doctora en Letras y Perito en Artes Plásticas. Docente de la Universidad Nacional de Córdoba, traductora literaria del neerlandés y alemán y editora independiente. Ha traducido poesía, teatro, narrativa ensayo y literatura infantil para editoriales y compañías teatrales argentinas y extranjeras.
Esta colaboración fue seleccionada en la Convocatoria 2020.
Ocho, ∞
VIII
no escorar, ahora que la tarde ahoga la luz y a nosotros el aliento
moretones azules en la piel, tambor de guerra golpeado por nuestro fracaso
la casa se reparte en cajones de bananas y pronombres posesivos
la biblioteca, en derecha e izquierda
tuyos los mapas, los rusos y la obra completa de García Márquez
a mí me tocan los diccionarios en todas las lenguas, las biografías de dictadores
y claro, la poesía, que justo ahora calla testaruda, y me preguntás:
¿cuál era el pájaro ese que se clavaba el pico en el pecho?
no logro recordar el pelícano
sé ahora que el duelo comienza con el golpe en el codo
y se extiende hasta las yemas de los dedos
para anticiparse a anestesiar los nuevos roces
VII
algo en la carne, horas después del disparo, todavía tendrá pulso,
hasta que incluso eso acabe, el recuerdo de un latido
¿qué animal decíamos querer capturar?
desde siempre ya perseguimos al otro en nosotros
¿de verdad nos convertimos en eso? una porción de nuestros ideales
salada y puesta a secar, fotografía aérea del lugar de antaño
donde por fin nos perdonaríamos, ¿cuándo?
hasta la escritura está muriendo, mi letra se arrastra
hacia la izquierda, me arrastra hacia atrás, al pasado
en tu axila, un resquicio para pedirte un tiempo, allí donde encontré el hueco
en que cupo toda mi incapacidad, entonces lo hice,
adrede, nos convertí a vos y a mí en piezas de un modelo para armar
VI
un mago me corta en dos y me separa
delante del público, mi tronco vacío, al descubierto tras la noche, tras la batalla
en que me convertí en comandante y mortal al mismo tiempo, perdí órganos y el suelo
y te olvidé por las trompetas que anunciaban en mí la partida
ya al mirar atrás vi cómo podrías tomar el abrigo del perchero
un gesto breve, definitivo, el desengaño entre las escápulas
pero igual marchando hacia la profundidad, más allá del bajío
luego un deshacerse arrepentido ¿en qué más si no
en un sonido quejumbroso? me traiciona en el escenario
todos miran, y todavía digo “querido” y “negación”
y “perdoname”, pero el aplauso es infinito
al finalizar no me sutura nadie
V
Europa, un paisaje intercambiable tras la ventanilla del auto, subordinado
al tema que suena en la radio, a lo que nos atraviesa
mientras miramos fijo la autopista, la cadencia de iglesias, los checos, y a lo lejos
se repite, como nosotros año tras año ahora, sin quererlo, pero testarudos, nos repetimos
Viena se convierte en el living, el Danubio, en un nervio pinzado, incluso es tedioso
hacer el amor en este calor seco, trago mosquitos, siempre, y luego
dos instantes apretando el cuello, ahora se iniciaron y son evidentes
nosotros más que nunca el molde de nuestra felicidad y no la felicidad misma, esa pasa de largo delante
de letreros de lugares, el hormigueo y la incertidumbre, después
en el estacionamiento, el leve reposo de la sonrisa del otro
detrás, un grito implora que siempre sabremos
de nuestra alianza secreta, lo que nos atiza y el lazo
IV
afuera el temporal doblega las palmeras, una cabaña en Lanzarote
se convierte durante siete días en el caparazón contra el frío de febrero en casa
de día recuperamos el sueño para las noches en que nuestro cuerpo agitado,
imprudente y veinte, imita los volcanes de la isla
nos proponemos una vida con los colores de Mondrian
rojo fuego el amor, la extensión de agua, el exceso de flores amarillas
en la mesa de la cocina, nada más, un negativo de lo que será la realidad:
todo es construcción, pérdida y tedio, pero escapamos
a los modos de detenerse, si es debido, elegimos nosotros el reposo
pero nadie destrozará la ventana desde afuera y sí,
la lluvia nos enjaula, pero es menos real que la jaula de la que leemos
en los libros en que gente –en todo más grandiosa que nosotros– no alcanzan al otro
III
tu nombre entretanto de todo la anacrusa, de levantarse, de hablar
y de moverse, soy la marioneta encendida de tu aliento, y vos no estás
y el día se convierte en algo que tengo que tolerar, extrañar
una palabra con una correa, aguardo una piel más gruesa y un dueño
¿qué biología le prescribe al individuo la simbiosis?
es insoportable, la mitad fría, el ojo de halcón que se hunde en mí
buscando un opuesto, hasta que volvés a casa y seguís siendo en todo
francotirador en un reino indefenso donde soportamos
que se arrastren los días de la semana sin coraza ni calambre
en la ventana abierta de la cocina un petirrojo yace
inmóvil en la corriente, me sentás en tu falda
todavía no pensamos la muerte
II
haber escrito todas esas cartas, mesas de luz repletas, y comprobamos qué cosa
un suspiro en busca de sentido, una súplica en una lengua atascada
seamos siempre así: dieciséis y diecisiete, y perdidos el uno por el otro
conservemos las anteojeras y, en forma de cartas, la realidad
que en tantos modos se asemeja al calor de dormir
que alcanzamos durante el sueño, entretanto ya somos mayores
y despiertos e impedidos, y quién es de quién el desterrado
ahora que la distancia ya no es desencuentro, pero en el desencuentro
tiene lo estrecho de algo que no va a cambiar
visto después es cruel querer medir la soledad y a nosotros
con la Vía Láctea, dije hasta la luna ida y vuelta
aún creo en cada kilómetro, pero igual
I
Un muchacho y una chica recostados en el campo me recuerdan el pasado
intuyo que somos nosotros, hace ocho años, pero se parecen tanto a extraños
que no me acerco a decirles que lo recordaron mal
ese día no hubo pájaros, ni hielo ni nieve en el campo, todavía octubre,
junto al estanque aquel, el junco estaba crecido y seco, en el fondo
a intervalos, el sonido de un auto lento sobre el asfalto, nada más
no les digo que aquí entre los últimos mosquitos y los primeros besos
ella pensará en nombres para los hijos, ni que el terreno entretanto
se convirtió en una fábrica de silicona, o que él ya debería soltarle la mano para habituarse
a más adelante, cuando sólo se rozarán sin querer e incómodos
no digo nada, porque exactamente así, como están recostados, también fue:
la entrega, la luz ciega en la tarde y luego, los poemas
Acht, ∞
VIII
niet overhellen, nu de avond het licht en ons de adem afknelt
stootblauw het vel, aangeslagen oorlogstrommel van wat faalt in ons
het huis laat zich verdelen in bananendozen en bezittelijke voornaamwoorden
de boekenkast in links en rechts
van jou de landkaarten, de Russen en het oeuvre van Márquez
ik krijg woordenboeken in alle talen, de biografieën van dictators
en ja, de poëzie, die juist nu hardnekkig staat te zwijgen, je vraagt nog:
welke vogel stak alweer de snavel in zijn eigen borst?
ik kan niet op de pelikaan komen
weet nu dat rouw begint bij het stoten van de elleboog
en doortrekt tot in de vingertoppen
om nieuwe aanrakingen vooraf al te verdoven
VII
iets in het vlees, uren na het schot nog, zal pulseren
tot ook dat op is, herinnering aan een hartslag
welk dier hielden we ons voor te willen raken?
we jaagden altijd al op elkaar in onszelf
zijn wij dat werkelijk geworden? ingezouten en opgehangen
rantsoen van onze idealen, luchtfoto van de toenmalige plek
waar we elkaar eindelijk onszelf zouden vergeven, wanneer dan?
zelfs het schrijven is bezig te versterven, mijn handschrift sleept
naar links, sleept me rugwaarts terug de jaren in
in je oksel een bres voor bedenktijd, waar ik de holte vond
waarin mijn hele onvermogen kon, toen heb ik het gedaan
van jou en mij met opzet onderdelen uit een modelbouwpakket gemaakt
VI
een goochelaar zaagt me in twee stukken en klapt me open
naar het publiek mijn lege romp onthuld na de nacht, na de slag
waarin ik generaal en sterveling werd, grond en organen verloor
jou vergat door de trompetten van de optocht in mij
bij het achteromkijken al zag ik hoe je je jas van de kapstok zou nemen
een klein, finaal gebaar, de teleurgang tussen schouderbladen
en toch gemarcheerd, verder het diepe in, verder dan de blinde klip
daar in inkeer uiteengevallen – natuurlijk, in wat anders
dan in een kermend geluid? het verraadt me op het podium
iedereen kijkt, ik zeg nog ‘liefste’ en ‘weigering’
en ‘vergeef me’, maar het applaus is eindeloos
na afloop word ik niet gehecht
V
Europa, een inwisselbaar landschap achter het autoraam, ondergeschikt
aan welk nummer er op de radio draait, aan wat er door ons heen glijdt
bij het staren naar de snelweg, in cadans de kerken, de Tsjechen en de verte
het herhaalt zich, zoals wij ons jaar na jaar nu, onbedoeld, maar halsstarrig herhalen
Wenen wordt onze woonkamer, de Donau een geknelde zenuw, zelfs het vrijen
langdradig in de droge hitte, ik slik muggen in, altijd en later
twee tijdstippen die bij de keel grijpen, nu ze vanzelfsprekend en aangebroken zijn
wij meer dan ooit de gietvorm van ons geluk en niet het geluk zelf, dat glijdt voorbij
de plaatsnaamborden, voorbij de tinteling en de twijfel, daarna
op de autostopplaats de milde stilstand van elkaars glimlach
waarachter een schreeuw smeekt dat we het steeds van elkaar zullen weten
het heimelijk verbond, wat ons opzweept en de strop
IV
buiten buigt de storm de palmbomen om, een bungalow op Lanzarote
vormt zeven dagen lang een cocon voor de kou van thuis in februari
overdag slapen we bij voor de nachten waarin ons kolkend lichaam
− roekeloos en twintig, de vulkanen op het eiland evenaart
we nemen ons een leven voor in de kleuren van Mondriaan
vuurrood de liefde, het water languit, de overdaad van gele bloemen
op de keukentafel, meer niet, een negatiefje van wat werkelijk wordt:
alles is opbouw, neergang en verveling, maar wij ontkomen
aan manieren van ophouden, desnoods kiezen we zelf de stilstand
maar niemand zal het raam van buitenaf aan scherven gooien en ja
de regen kooit ons, maar is minder echt dan de kooi waarover we lezen
in boeken, waarin mensen − in alles grootser dan wij − het niet halen van elkaar
III
je naam ondertussen van alles de opmaat, van het opstaan, het spreken
en het bewegen, aangeblazen marionet van je adem ben ik, je bent weg
en de dag verandert in iets dat moet worden uitgehouden, missen
een woord met een leiband, ik wacht op dikkere huid en op heerschap
welke biologie schrijft aan de enkeling een symbiose voor?
het is niet uit te houden, de koude helft, het arendsoog dat in me duikt
op zoek naar een tegendeel, tot je thuis komt en weer voortduurt in alles
sluipschutter in een weerloos koninkrijk waar we het slepen
van de weekdagen zonder harnas of kramp verdragen
in het open keukenraam ligt een roodborstje
roerloos in de doortocht, jij neemt me op je schoot
de dood hebben we nog niet bedacht
II
al die brieven geschreven, nachtkastjes vol, wat heeft het bewezen
een zucht naar betekenis, een bede in klamme taal
laat ons steeds zo: zestien en zeventien en aan elkaar verloren
laat ons de oogkleppen en in briefvorm de werkelijkheid
die in zoveel opzichten op de warmte van slapen lijkt
dat we bij de droom kunnen, ondertussen zijn we ouder
en wakker en belet en wie van wie de banneling
nu afstand niet langer verwijdering is, maar in de verwijdering
het nauwe heeft van iets wat niet meer zal keren
achteraf bekeken is het wreed, eenzaamheid en elkaar
te willen meten aan de Melkweg, ik zei tot aan de maan en terug
meen nog elke kilometer, en toch
I
Op het veld liggen een jongen en een meisje die aan vroeger doen denken
ik vermoed dat wij het zijn, acht jaar geleden, maar ze lijken zo sterk op onbekenden
dat ik niet naar hen toe loop om te zeggen, dat ze het fout onthouden hebben
die dag trokken geen vogels over, geen sneeuw of ijs op het veld, oktober nog,
het riet rond de vijver verderop stond halfhoog en dor, op de achtergrond
in intervallen het geluid van een trage auto op de steenweg, verder niets
ik zeg hen niet dat zij hier tussen de laatste muggen en de eerste kussen
namen voor de kinderen zal bedenken, niet dat de werf ondertussen
een siliconenfabriek werd, of dat hij haar hand alvast moet loslaten opdat het went
voor later, wanneer ze elkaar enkel nog per ongeluk en met ongemak
zullen aanraken, ik zeg niets, want precies zo, zoals ze daar liggen, was het ook:
de overgave, het blinde licht in de middag en later daarover de gedichten
