Poesía española: Yolanda Castaño

 

Presentamos algunos poemas de Yolanda Castaño (Santiago de Compostela, 1977) Obtuvo el Premio Nacional de la Crítica 1999, Premio Espiral Maior 2007,  Premio El Ojo Crítico 2009 y Premio Fundación Novacaixagalicia. Cuenta con 6 poemarios individuales, ediciones bilingües (gallego-castellano) en Visor Libros (siendo “Profundidad de campo” y “La segunda lengua” los más recientes) y cuatro libros de poesía infantil, además de otras obras publicadas como editora o traductora. Los poemas a continuación se encuentran en gallego y en su traducción al español.

 

 

 

LA POESÍA ES UNA LENGUA MINORIZADA

 

Comenzaría por el espesor. Su acidez, su ph.

 

Camina igual que una mujer:

entre la masacre de lo invisible

y el campo de concentración de la visibilidad.

 

Ladra estilo y final,

una épica hospitalaria.

 

En el poema el lenguaje

se hace oídos sordos a sí mismo,

en él las palabras amplían

su círculo de amistades.

 

Hay que masturbar el abecedario

hasta que balbucee cosas

aparentemente inconexas.

 

Caja de cambios del habla,

gestos de otro orden.

La sonrisa del mosquito dentro de la piedra de ámbar.

 

No se trata de que no comprendas árabe.

No entiendes

 

poesía.

.

.

.

.

A POESÍA É UNHA LINGUA MINORIZADA

Comezaría polo espesor. A súa acidez, o seu ph.

 

Camiña igual ca unha muller:

entre o masacre do invisible

e o campo de concentración da visibilidade.

 

Ladra estilo e final,

unha épica hospitalaria.

 

No poema a linguaxe

faise ouvidos xordos a si mesma,

nel as palabras amplían

o seu círculo de amizades.

 

Hai que masturbar o abecedario

ata que balbuza cousas

aparentemente inconexas.

 

Caixa de cambios da fala,

acenos doutra orde.

O sorriso do mosquito dentro da pedra de ámbar.

 

Non se trata de que non comprendas árabe.

Non entendes

 

poesía.

A Segunda Lingua [La segunda lengua] (Visor, ed biling., 2014)

 

.

.

.

.

 

 

LENGUADO

 

Para mí llevas en tu nombre alguna de las cosas que más te gustan.

Carne blanca, sabor delicado,

eso para que vayas leyendo entre líneas de

flotación.

 

Porque la hunde en su título, pienso en un

Delgado y oscuro como un poema, presa difícil en el desorden.

 

Deja que tu lado ciego se tienda en el lecho de

mi curso.

 

Porque somos quienes mezclamos

las sirenas con las sardinas, tú tenías también

que nadar entre estas páginas.

 

No entran versos si echo las redes, bicho.

Me voy a quedar en la borda mirando para él.

 

La sonrisa cubista del lenguado:

siempre poniendo la mirada

desde el lado opuesto

del corazón.

.

.

.

.

 

 

LINGUADO

 

Para min levas no teu nome algunha das cousas que máis che gustan.

Carne branca, sabor delicado,

iso para que vaias lendo entre liñas de

flotación.

 

Porque a afunde no seu título, penso nun

Delgado e escuro coma un poema, presa difícil na desorde.

 

Deixa que o teu lado cego se deite no leito do

meu curso.

 

Porque nós somos quen mesturamos

as sereas coas sardiñas, ti tiñas tamén

que nadar entre estas páxinas.

 

Non entran versos se boto as redes, becho.

Vou quedar na borda mirando para el.

 

O sorriso cubista do linguado:

sempre poñendo a mirada

dende o lado oposto

do corazón.

 

 

 

A Segunda Lingua [La segunda lengua] (Visor, ed biling., 2014)

.

.

.

.

.

 

LISTEN AND REPEAT: un pájaro, una barba.

 

Todo el cielo está en cuclillas. Una sed intransitiva.

 

Hablar en una lengua ajena

se parece a vestir ropa prestada.

 

Helga confunde los significados de país y paisaje.

(¿Qué clase de persona serías en otro idioma?)

 

Tú, me haces notar que, a veces,

este instrumento mío de cuerda

vocal

 

En el patio de luces del lenguaje,

se me engancha la prosodia

en el vestido.

 

Te contaré algo sobre mis problemas con la lengua:

hay cosas que no puedo pronunciar.

 

Como cuando te veo sentado y sólo veo

una silla –

ceci n’est pas une chaise.

Una cámara oscura proyecta en el hemisferio.

 

Pronunciar: si el poema es

un exorcismo, un cambio de agregación; algún humor

solidifica para abandonarnos.

 

Así es la fonación, la entalpía.

 

Pero tienes toda la razón:

mi vocalismo deja

mucho que desear.

 

(Si dejo de mirar tus dientes

no voy a entender nada de lo que hables).

 

El cielo se hace pequeño. Helga sonríe en cursiva.

 

Y yo aprendo a diferenciar entre una barba y un pájaro

más allá de que levante el vuelo

si trato de cogerla

entre las manos.

.

.

.

.

 

 

LISTEN AND REPEAT: un paxaro, unha barba.

 

Todo o ceo está en crequenas. Unha sede intransitiva.

 

Falar nunha lingua allea

parécese a poñer roupa prestada.

 

Helga confunde os significados de país e paisaxe.

(Que clase de persoa serías noutro idioma?)

 

Ti, fasme notar que, ás veces,

este meu instrumento de corda

vocal

 

No patio de luces da linguaxe,

engánchame a prosodia

no vestido.

 

Contareiche algo sobre os meus problemas coa lingua:

hai cousas que non podo pronunciar.

 

Como cando te vexo sentado e só vexo

unha cadeira –

ceci n’est pas une chaise.

Unha cámara escura proxecta no hemisferio.

 

Pronunciar: se o poema é

un exorcismo, un cambio de agregación; algún humor

solidifica para abandonarnos.

 

Así é a fonación, a entalpía.

 

Pero tés toda a razón:

o meu vocalismo deixa

moito que desexar.

 

(Se deixo de mirar os teus dentes

non vou entender nada do que fales).

 

O ceo faise pequeno. Helga sorrí en cursiva.

 

E eu aprendo a diferenciar entre unha barba e un paxaro

máis alá de que levante o voo

se trato de collela

entre as mans.

 

A Segunda Lingua [La segunda lengua] (Visor, ed biling., 2014)

 

 

 

Datos vitales

Yolanda Castaño (Santiago de Compostela, 1977) Esta poeta gallega es filóloga, videocreadora, columnista y una activa dinamizadora cultural, mientras dirige talleres literarios, talleres de traducción, festivales y ciclos de poesía con autores locales e internacionales, u ofrece recitales multimedia dentro y fuera de su país. Premio Nacional de la Crítica 1999, Premio Espiral Maior 2007,  Premio El Ojo Crítico 2009 y Premio Fundación Novacaixagalicia, Yolanda cuenta con 6 poemarios individuales, ediciones bilingües (gallego-castellano) en Visor Libros (siendo “Profundidad de campo” y “La segunda lengua” los más recientes) y cuatro libros de poesía infantil, además de otras obras publicadas como editora o traductora. Trabajó durante años en TV, y recibió las becas de Escritora en Residencia del IWTCR (Rodas), de “Villa Waldberta” (Múnich) y del HIP-Beijing. Desarrolla experiencias que fusionan poesía con plástica, música, performance, danza o audiovisual, ya sea sola o en colaboración con otros artistas. Su obra ha aparecido representada en multitud de revistas, libros colectivos y antologías, así como en numerosos festivales de Europa, Asia y América, habiéndose traducido en parte a más de 15 lenguas.

 

 

 

También puedes leer